|
W ciągu roku są
dwa dni, szczególnie ważne dla każdej świątyni: dzień
jej patrona i rocznica jej poświęcenia. Pierwszy z nich jest
odpowiednikiem naszych imienin - w tym dniu w kościele
obchodzona jest uroczystość odpustowa (często przenoszona -
ze względu na możliwość uczestnictwa większej liczby
wiernych - na najbliższą niedzielę). Dzień rocznicy poświęcenia
kościoła jest analogią do wspomnienia dnia przyjęcia
Chrztu. Przez chrzest człowiek staje się dzieckiem Bożym;
przez poświęcenie świątynia staje się budynkiem
przeznaczonym do wyłącznej służby Bożej. Odtąd nie może
on służyć żadnym świeckim celom.
Istnieją dwie
liturgiczne formy oddania budowli do celów kultu. Pierwsza to
pobłogosławienie kościoła. Druga - to jego poświęcenie
(dawniej zwane też konsekracją; obecnie termin ten jest
zarezerwowany dla ludzi). Błogosławi się tylko te kościoły,
które nie są przeznaczone na stałe do kultu Bożego; np. jeśli
wiadomo, że kościół ulegnie rozbiórce po wybudowaniu
nowego kościoła, albo w razie wybudowania kościoła z
materiału nietrwałego. Poświęcenie jest formą uroczystszą
- przewodniczy mu biskup, sprawujący bogate obrzędy. Od
budowniczych otrzymuje on klucze do świątyni, po otwarciu
drzwi jako pierwszy do niej wchodzi, wprowadzając lud.
Podczas uroczystej Eucharystii kropi ołtarz i ściany wodą
święconą, namaszcza też ołtarz i ściany (w czterech lub
dwunastu miejscach - tzw. zacheuszkach). W ołtarzu umieszcza
się ponadto relikwie świętych, zapala światła i okadza
nową świątynię. Po raz pierwszy też umieszcza się Chleb
Eucharystyczny w tabernakulum.
Każdy kościół
posiada swój tytuł. Zwyczaj ten pochodzi jeszcze ze starożytności.
Według obecnie obowiązujących uregulowań tytułem kościoła
może być:
- Przenajświętsza Trójca lub każda z Osób Bożych,
czyli Bóg Ojciec, Jezus Chrystus pod wezwaniem tajemnicy
Jego życia lub pod imieniem już wprowadzonym do
liturgii, Duch Święty
- Matka Boża pod wezwaniem już przyjętym w liturgii
- święci aniołowie
- święty wpisany do Martyrologium Rzymskiego lub
bezsprzecznie kanonizowany.
Kościół może
nosić tytuł błogosławionego, ale tylko wtedy, gdy ten błogosławiony
został zgodnie z prawem wpisany do kalendarza danej diecezji
- wymagana jest wówczas zgoda ordynariusza. Kościół może
mieć tylko i wyłącznie jeden tytuł. Istnieje jednak możliwość
wyboru dwóch lub więcej świętych, pod warunkiem, że w
kalendarzu liturgicznym występują oni razem (np. święci
Apostołowie Piotr i Paweł).
Niektóre kościoły
nie są związane z parafią - są wówczas określane mianem
kościołów rektorskich. Opiekę nad nimi sprawuje wówczas
nie proboszcz, a rektor. Kościoły, w których przechowywane
są relikwie świętych lub słynące łaskami wizerunki Matki
Bożej lub świętych mogą zostać na mocy decyzji biskupa
ordynariusza wyniesione do godności sanktuarium. Z
takim wyróżnieniem wiąże się obowiązek troski opiekunów
tego miejsca o rozwój istniejącego tam kultu.
W każdej diecezji istnieje także zwykle przynajmniej jedna bazylika
mniejsza. Mianem bazyliki większej określa się
jedynie kilka kościołów w Rzymie:
- Bazylikę Najświętszego Zbawiciela na Lateranie
- Bazylikę św. Piotra na Watykanie
- Bazylikę św. Pawła za Murami
- Bazylikę Matki Bożej Większej
- Bazylikę św. Wawrzyńca za murami
Jedynym wyjątkiem
jest Bazylika św. Franciszka w Asyżu.
| 
